Okiem ekspertów

Siatki i inne przypadki

Co przedszkole robi z człowiekiem!

Od momentu rozpoczęcia przygody z placówką opiekuńczą apetyt mojego dziecka rośnie w zatrważającym tempie.

Zamiast słodkiego komunikatu „DZIEŃ” budzą mnie okrzyki w stylu:

„jajo”, buka”(bułka), „nanan” (banan) – pojedynczo lub zbiorowo.

apetyt u dziecka - siatki centylowe
Dlaczego mnie to dziwi?

Otóż moja córka do niedawna należała do grupy głodujących ascetów.

Przynajmniej do takiego grona zapewne zakwalifikowali by ją specjaliści, patrząc na zawartość jej talerza po skończonym obiedzie.

Nieletnia najadała się ilością, która stanowiła mniej niż połowę porcji, jaką narzucali dzieciom w jej wieku rozmaici „fachowcy”.

A prawda jest taka, że apetyt jest sprawą bardzo indywidualną i każde dziecko jest ekspertem w ocenie pojemności własnego żołądka (o ile nie zostanie zaburzone u niego odczuwanie głodu i sytości np. poprzez karmienie na siłę).

Myślicie, że urodziłam się z tą wiedzą? 🙂

Otóż przeszłam bardzo długą drogę, zanim odważyłam się porzucić książkowe normy i zaufałam własnemu dziecku w tej materii.

Bóg jeden wie (oraz historia przeglądarki) ileż nocy nie przespałam i ile chorób nie zdiagnozowałam (razem z wujkiem Google) u swojego maleństwa.

Czas jednak mijał, i ku mojemu zaskoczeniu, mimo mikroskopijnych porcji dziecko wykazywało imponującą ruchliwość 🙂

Pozwoliłam nieletniej decydować o wielkości zjedzonego posiłku i zaakceptowałam jej „odmienność”.

Jak do tego doszłam?

Nauczyłam się korzystać z siatek centylowych, regularnie ważyłam szkraba, a monitoring przyrostów masy ciała uspokajał moje sumienie.

Jak działają siatki centylowe ?

Przede wszystkim nie jest takie skomplikowane na jakie wygląda 🙂

Siatki centylowe to po prostu naniesione na wykres, statystyczne dane dotyczące wagi i wzrostu dzieci określonej płci i w określonym wieku.

Osobne służą dla chłopców, inne dla dziewczynek –mogą dotyczyć także innej badanej cechy tj. masy ciała, wzrostu, obwodu główki.

cent_2 centyle_dziewczynki r7

Na osi poziomej znajdujewaga_dziewczynki-odczytmy punkt odpowiadający wiekowi dziecka (w miesiącach lub latach), a na osi pionowej odpowiadający aktualnej masie ciała lub wysokości dziecka (w kilogramach/centymetrach). Prowadzimy z tych dwóch punktów linie proste. Punkt przecięcia się tych linii to tzw. pozycja centylowa, oznaczana jako 3, 10, 25, 50, 75, 90 i 97 centyl.

Obszary pomiędzy centylami nazywamy kanałami centylowymi, jest ich 6. Dokładnie znajdują się pomiędzyKANAŁY CENTYLOWE

3. i 10. centylem,

10. i 25. centylem,

25. i 50. centylem,

50. i 75. centylem,

75. i 97. centylem.

Co nam to mówi?

Każdy percentyl to statystyczna wartość oznaczająca, ile procent dzieci waży lub mierzy tyle samo.

Dla przykładu:

Wynik masy ciała malucha mieści się w 25. percentylu oznacza to, że w losowej próbce pomiarów stu dzieci, 75 proc z nich jest od niego cięższych, a pozostałe 25 – lżejszych. Wynik powyżej 97 percentyla we wzroście i wadze oznacza, że dziecko jest statystycznie cięższe i wyższe niż 97 proc. jego rówieśników tej samej płci.

Kiedy mówimy o wartościach prawidłowych?

Szeroka norma zakłada, że w normie są wyniki mieszczące się między 10. a 90. percentylem.

Co jeszcze musimy wiedzieć?

Regularne nakładanie na wykres wyników dziecka pozwoli nam wyznaczyć tzw. krzywą rozwoju.siatki_centylowe-krzywa rozwoju

O harmonijnym wzroście będzie świadczył fakt przebiegania krzywej rozwoju w tym samym kanale centylowym.

 

 

Kanały centylowe są istotne  także z tego względu, że pozwalają na odniesienie masy ciała do wzrostu dziecka. Otóż najlepiej jeśli masa ciała i wzrost  mieszą się w tym samym kanale centylowym lub w sąsiednim. Różnice większe niż 50 percentyli między parametrami wymagają konsultacji  lekarskiej.

Przykład: Nie musimy się niepokoić np. jeśli masa ciała mieści się w 25 centylu, a wzrost w 75.

Natomiast diagnostyki wymagać będzie sytuacja, np. kiedy masa ciała sięga 10 centyla, a wzrost 90.

Jak często wykonywać pomiary, żeby nie zwariować? 🙂2015-11-19-19-47-41-99
  • w I półroczu życia dziecka co 4-6 tygodni
  • w II półroczu – co 2-3 miesiące
  • w II roku co najmniej co 6 miesięcy,

a następnie przynajmniej raz w roku.

Super ważne!

Pamiętajmy, że każde dziecko rośnie i dojrzewa we własnym tempie, które wynika z oddziaływania  różnych czynników (m.in. genetycznych czy środowiskowych)

Jeśli dziecko od urodzenia ma wzrost i masę ciała na poziomie 10. percentyla, jego krzywa rozwoju przebiega w jednym kanale to nie wymagajmy od niego nagłego przeskoczenia na 50. centyl 🙂

2015-11-19-19-46-10-83

Natomiast zacznijmy baczniej obserwować naszego smyka w przypadku gwałtownych zmian parametrów centylowych – np.: jeżeli dotychczas oceniano u dziecka masę ciała i wysokość pomiędzy 25 a 50 centylem i w krótkim czasie jeden z parametrów (bądź też obydwa) znacznie spadną. Konieczna będzie wtedy dokładna diagnostyka, aby wykryć przyczyny nagłego zahamowania prawidłowego rozwoju.

Jeśli dobrnęliście do końca tego artykułu i nadal boicie się siatek centylowych -polecam kalkulatory online, które po wprowadzeniu niezbędnych danych same „wyplują” wynik z dodatkowym komentarzem 🙂

 

 

Odpowiedz