Pisałyśmy już o rozszerzeniu diety dziecka, dziś uaktualnione stanowisko ekspertów dotyczące tego, kiedy wprowadzić gluten do diety dziecka, bo to w świetle najnowszych badań uległo zmianie.
W ostatnich czasach gluten cieszy się bardzo złą sławą. Myślę, że większość ludzi nie wie do końca co to jest, za to jasne jest, że powinno się go unikać, bo jest zły. Gdyby zapytać, co to jest gluten, skojarzenia byłyby pomiędzy bakterią, wirusem, a trucizną 😉
Co to jest gluten?
Gluten jest mieszaniną białek roślinnych: gliadyny i gluteniny, które znajdują się w wielu zbożach: pszenicy, orkiszu, życie, jęczmieniu. Owies, który naturalnie glutenu nie zawiera, może również być glutenem zanieczyszczony. Poza tym, jest obecny w większości gotowych produktów, nawet takich, których ze zbożami nie kojarzymy: wędliny (zwłaszcza parówki, pasztety), mieszanki przypraw itp.
Gluten jest białkiem o bardzo pożądanych technologicznie cechach. To dzięki niemu wyrabiane ciasto ma ciągliwą konsystencję. Dzięki glutenowi pęcherzyki powietrza w cieście są zatrzymywane. To wreszcie dzięki glutenowi nasz biszkopt rośnie, a jasne pieczywo na pulchną, porowatą strukturę. Ma zresztą wiele innych pozytywnych działań.
Czy gluten szkodzi?
bez glutenu znaczy zdrowe?
Gluten szkodzi osobom chorym na celiakię, lub osobom z nietolerancją. Jest to jednak bardzo niewielka część społeczeństwa, w sumie szacuje się na ok 7%. Celiakia jest chorobą, w której spożywanie pokarmów zawierających gluten powoduje niszczenie kosmków jelitowych. Kosmki jelitowe zwiększają powierzchnię chłonną jelita cienkiego ponad 20-krotnie. Dzięki nim efektywnie zachodzi wchłanianie substancji odżywczych z pożywienia. Jelita, w których znaczna część kosmków jelitowych jest zniszczona mają mocno ograniczone pole do wchłaniania wartościowych składników z pożywiania, przez co chorej osobie grozi niedożywienie, a co za tym idzie pogorszenie stanu zdrowia na wielu frontach.
Jedyną formą leczenia jest unikanie glutenu, co w praktyce jest mocno uciążliwe i bardzo ogranicza nasz jadłospis.
Kiedy wprowadzić gluten do diety dziecka?
Wydawało się, że wczesna ekspozycja dziecka na gluten, „pod osłoną” mleka matki może zmniejszyć ryzyko zachorowania na celiakię. Stąd zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, by wprowadzać gluten po ukończeniu 4-go, ale przed ukończeniem 7-go miesiąca życia. Oznaczało to nieco sprzeczne zalecenie: z jednej strony wyłącznego karmienia piersią do końca 6-go miesiąca, z drugiej sugerowano wprowadzanie glutenu (np. łyżeczki kaszy manny) w tym właśnie okresie, by zapobiec chorobie.
Kolejne badania wykazały brak wpływu wczesnej ekspozycji na małą ilość glutenu (1), jak i odroczenia wprowadzanie glutenu do okresu między 6-tym a 12-tym miesiącem życia dziecka (2), na wystąpienie celiakii. Badacze doszli do wniosku, że wcześniejsza ekspozycja na gluten, czy wprowadzanie glutenu przy jednoczesnym karmieniu piersią jest bezpodstawna. Jakkolwiek ze względu na doskonałe działanie mleka mamy na organizm dziecka wyłączne karmienie piersią powinno mieć miejsce do końca 6-go miesiąca życia dziecka i powinno być kontynuowane w trakcie wprowadzania nowych posiłków do diety dziecka.
Zatem kiedy wprowadzić gluten do diety dziecka? Uaktualnione stanowisko PTGH i ŻD mówi o wprowadzeniu glutenu po ukończeniu 4 miesięcy, a przed 12-tym miesiącem życia dziecka (3), czyli wtedy, kiedy rozszerzamy dietę dziecka. Bez pośpiechu, kalendarza! Może to być w 8, czy 11-tym miesiącu, bez wpływu na ryzyko zachorowania na celiakię.
Jak wprowadzić gluten do diety dziecka?
Wcześniej, kiedy dziecko było malutkie, a my musieliśmy przemycić „łyżeczkę glutenu” trzeba było nieco kombinować. Ugotować na wodzie, może pomieszać z mlekiem modyfikowanym, ile konkretnie łyżeczek i czego wsypać. Obecnie jest dużo prościej. Mówi się o niewielkiej ilości, podobnie jak w przypadku innych produktów, sprawdzamy reakcję. Może to być trochę kaszki, kawałek bułki, czy makaron świderek porwany z Twojego talerza 🙂
(1) Vriezinga SL, Auricchio R, Bravi E, et al. Randomized feeding intervention in infants at high risk for celiac disease. N Engl J Med. 2014;371(14):1304–1315
(2) Lionetti E, Castellaneta S, Francavilla R, et al. Introduction of gluten, HLA status, and the risk of celiac disease in children. N Engl J Med. 2014;371(14):1295–1303
(3) Szajewska i wsp. Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne, Pediatria 1/2016
2 Pingback